Les 3 parochiearchieven

Ook dit keer verzorgde Jacques van Rensch een heel interessante les.
In deze les gaat het over de vorm van de informatie in de archieven.
Een vorm is bijvoorbeeld notulen, akten en pastorale zaken.

Op akten zomen we in.
Akte is in het Latijs handeling. Stukken waarin een handeling wordt beschreven. De zware juridische vastlegging is afgegeven door bevoegd gezag en heet authentieke akte.
Het bevoegd gezag kan zijn:
een notaris (koop-, verkoop, hypotheek en groendrente akten;
of het geestelijk gezag (attesten van relieken, oprichtingsakte van een parochie).
De minder zware juridische vormen heten onderhandse akten.

Soorten akten.
Je hebt notariële akten, pachtakten, doop- trouw- en begraafakten, kwitantie, diploma, rijbewijs, polis, vergunning, wissel, cheque, cadeaubon, obligatie, procesverbaal, testament, codicil.


Pastorale zaken.
Voor 1800 hadden de pastoors eigen inkomsten (fundatie) en een eigen administratie.
Na 1800 kwamen de goederen onder bewind van de kerkfabriek (kerkbestuur)

Registratie van geestelijke zaken.
Wat komt voor?
Doop, huwelijk, begraven, 1e communie, plechtige communie, hernieuwing van de doopbelofte, vormsel.
Van dopen, huwelijken en begraven worden akten opgemaakt. De akten hebben een deel dat volgens het protocol is beschreven (vast vorm).

Openbaarheid of vertrouwelijkheid van de geestelijke zaken.
De openbaarheid is gekoppeld aan de regels van de burgerlijke stand.
Documenten van Status libre (vrij om te trouwen) beginnen in 1942 en zijn vertrouwelijk.

Bevolkingsgegevens.
Eventuele kladregisters van doop, huwelijk en begraven kunnen in serie worden bewaard.
Bij de kladregisters of losse stukken van de huwelijken zitten stukken m.b.t. dispensatie (vóór 1942).
Dispentatie betreft ontheffingen t.a.v. het tijdstip van het huwelijk of de bloedverwantschap.
Bevolkingsregisters / huisbezoekregisters zijn tot 1950 interessant. daarna niet meer.

Kerkelijke rechtbank (officiaal).
Uitschrijven is genoteerd in doopboeken. Brieven inzake uitschrijven bewaren als bijlagen bij de doopregisters. Ze zijn natuurlijk privacy gevoelig.

De cursisten krijgen de opdracht om voor de volgende les de doop- huwelijk- en begraafregisters, de vormsel-, communielijsten, etc. te bekijken.