In deze les komen de pastorale activiteiten aan bod
Visitatie: één maal per jaar inspecteerde de deken de parochie. O.a. de registers werden gecontroleerd.
Vóór 1800 gebeurde de visitatie door de bisschop van Roermond.
Meijel behoorde tot de Franse tijd toe aan het bisdom Luik
Bisdom Roemond ontstond in 1559 uit een herindeling van Philips II. In de nieuwe kerkelijke indeling werden Mechelen en Utrecht aartsbisdommen De hiërarchie in beide bisdommen was anders geregeld.
Hiërarchie bisdom Luik:
1. Bisschop: benoemd aartsdiaken
2. aartsdiakenaat: benoemde pastoors, controleren parochies en innen boetes en belasting van hele en halve parochies, eigen archieven
3. dekenaat: innen belasting van kwart delen van parochies
4. parochie
Parochies werden voor de belasting verdeeld in hele, halve en kwarten.
Hiërarchie bisdom Roermond
1. bisschop: rechtstreeks toezicht op parochie
2. dekenaat: coördinator (gekozen door de pastoors van de parochies)
3. parochie
Patronaatsrecht
De adel mocht de pastoor voordragen. Dit heet patronaatsrecht of collatierecht. De voordracht was bindend, maar de kandidaat moest wel voldoen aan de eisen. De aartsdiaken of deken moest de institutie (installatie) geven. Leken alleen konden geen geestelijke functies geven. De institutie moest door een geestelijke gezagsdrager.
Kapelaan
De kapelaan moest eigen vaste inkomsten (beneficies) hebben.
De kapelaan had allerlei taken en bijbanen.
Tegenwoordig is de bisschop verantwoordelijk voor de inkomsten van de priesters.
Pastoor
De plichten van de pastoor bestaan uit dopen, trouwen, begraven en ’s zondags de mis doen.
De preek wordt apart “gesticht”.
Kerkgebouw
Het eigendom van het kerkgebouw is vóór 1800 in vieren gedeeld.
Koor, schip, toren en zijbeuken.
De torens waren van de gemeente. In 1944/1945 sneuvelden veel torens. Er waren conflicten over wie voor de herbouw moest opkomen.
Kerkbanken zijn pas in de 19e eeuw in de kerken gekomen. De mensen moesten vroeger in de kerk staan.
Kerkhof
Het kerkhof kon vóór 1800 van de kerk of de gemeente zijn.
Administratie
U kunt meerdere administratie aantreffen in één register.
Proclamatie van de kansel
De mededelingen vanaf de preekstoel behoren als apart deel te worden bewaard. Later werden de mededelingen in het parochieblad of de huis aan huisbladen gedaan. De knipsels van de mededelingen zijn onderdeel van het archief. Bij het ontbreken van knipsels kan een verwijzing naar de bladen waarin gepubliceerd werd volstaan.
Devoties en relieken
Verering van heiligen en de relieken van die heiligen en of martelaren.
Bloed van de martelaren is zaad van het geloof.
Relieken zijn overblijfselen van het lichaam of de kleding van een heilige. Een reliek is de bemiddeling tussen de mens en God. In altaar moeten relieken zitten.
Om de kracht te laten overgaan op een ander voorwerp, werden relieken, voor de tijd van het concilie, aangestreken. Na 1700 was er een vernieuwde belangstelling voor relieken. Na het 2e Vaticaans concilie ie hier de rem opgezet. Relieken zijn hoewel niet meer relevant voor de kerk, toch belangrijk.
In diverse parochiearchieven treft u attesten over de echtheid van relieken aan.
Aanbidding is alleen aan God zelf.
Aflaten
Aflaten zijn ideeën vanaf de middeleeuwen over het verblijf in het vagevuur. Nog levenden gelovigen kunnen hier wat aan doen door goede werken en bepaalde gebeden kon je invloed uitoefenen over de duur van het verblijf in het vagevuur. Berouw hoorde er wel bij. Het 40 uren gebed kon hiervoor officieel worden ingesteld.
Portshunkelen is een uidrukking over de aflaten.
De reformatie richt zich tegen de uitwassen m.b.t. de aflaten (-handel).
Vaandels, broederschappen
Dit zijn groepen mensen met een bepaalde devotie in de vorm van een broederschap (vereniging).
Meestal heeft het broederschap geen eigen archief. De ledenlijsten werden door de pastoor (soms automatisch) bijgehouden. Een congregatie is de moderne vorm van een broederschap.
Bepaalde devoties zijn voorbehouden aan kloosterorden. Broederschap van de Levende Rozenkrans is een privilege van de Dominicanen. Oprichting van de Kruisweg is een privilege van de Franciscanen. In 1852 richtten de Redemptoristen een Kruisweg op in Heugem. Dat mocht niet. In 1907 werd dit overgedaan door de Franciscanen.
Het broederschap van de Heilige Familie is opgericht door Henri Belletable.
Een aartsbroederschap is centraal broederschap met afdelingen in de parochies. Handboeken van de broederschappen horen in de bibliotheek.
Orden, derde orde
Monniken (kloostergelofte) hoorden bij de eerste orde.
Monialen (vrouwen die een kloostergelofte hadden afgelegd) hoorden bij de tweede orde.
Leken, zoals de broederschappen van de Franciscanen en Dominicanen, hoorden bij de derde orde.
De derde orde maakte onderscheid in religieuzen en echte leken.
Religieuzen waren begijnen (geen kloostergelofte) en priesters (geen armoede).
Echte leken leven de idealen na van de Franciscanen of de Dominicanen
Soms gingen broederschappen over van de derde orde naar de eerste orde. (Achelse Kluis)
Broederschappen bestonden tussen 1850 en 1950.
vrijdag 23 december 2011
vrijdag 9 december 2011
Digitale indexen op de bevolkingsregisters
foto: Henk Thiesen: De heren Rob van ’t Padje en Jac Cuijpers van Heemkundevereniging Helden.
Bevolkingsregisters van Helden digitaal ontsloten met behulp van vrijwilligers.
In de zomer en het najaar van dit jaar zijn veel vrijwilligers van Heemkundevereniging Helden actief geweest met het bevolkingsregister van de voormalige gemeente Helden.
Zij namen de gegevens die al in een oud register van de gemeente stonden over in een computerprogramma. Heel veel tikwerk dus. Honderden uren zijn gemoeid met dit werk.
De heren Rob van ’t Padje en Jac Cuijpers van Heemkundevereniging Helden hebben dit project opgezet. Uiteraard kregen zij hiervoor alle medewerking van het gemeentearchief.
Het resultaat van deze inspanningen is te zien op de website van Heemkundevereniging Helden.
U kunt met behulp van deze index uitzoeken of en waar in het bevolkingsregister gegevens voorkomen van de persoon die u zoekt. Bij de heemkundevereniging of in het gemeentearchief kunt u de gegevens zelf inzien. De heemkundevereniging beschikt over digitale kopieën, gemaakt door de heer Henk Thiesen) en fotoafdrukken (micorofiches) van de registers. Informatie over de openingstijden van Heemkundevereniging Helden vindt u op hier.
Voor een bezoek aan het gemeentearchief kunt een afspraak maken via de archiefdienst van de gemeente of telefonisch via het klanten kontact centrum van de gemeente Peel en Maas 077-3066666.
Beleef uw voorouders met behulp van deze index!
dinsdag 6 december 2011
Les 3 parochiearchieven
Ook dit keer verzorgde Jacques van Rensch een heel interessante les.
In deze les gaat het over de vorm van de informatie in de archieven.
Een vorm is bijvoorbeeld notulen, akten en pastorale zaken.
Op akten zomen we in.
Akte is in het Latijs handeling. Stukken waarin een handeling wordt beschreven. De zware juridische vastlegging is afgegeven door bevoegd gezag en heet authentieke akte.
Het bevoegd gezag kan zijn:
een notaris (koop-, verkoop, hypotheek en groendrente akten;
of het geestelijk gezag (attesten van relieken, oprichtingsakte van een parochie).
De minder zware juridische vormen heten onderhandse akten.
Soorten akten.
Je hebt notariële akten, pachtakten, doop- trouw- en begraafakten, kwitantie, diploma, rijbewijs, polis, vergunning, wissel, cheque, cadeaubon, obligatie, procesverbaal, testament, codicil.
Pastorale zaken.
Voor 1800 hadden de pastoors eigen inkomsten (fundatie) en een eigen administratie.
Na 1800 kwamen de goederen onder bewind van de kerkfabriek (kerkbestuur)
Registratie van geestelijke zaken.
Wat komt voor?
Doop, huwelijk, begraven, 1e communie, plechtige communie, hernieuwing van de doopbelofte, vormsel.
Van dopen, huwelijken en begraven worden akten opgemaakt. De akten hebben een deel dat volgens het protocol is beschreven (vast vorm).
Openbaarheid of vertrouwelijkheid van de geestelijke zaken.
De openbaarheid is gekoppeld aan de regels van de burgerlijke stand.
Documenten van Status libre (vrij om te trouwen) beginnen in 1942 en zijn vertrouwelijk.
Bevolkingsgegevens.
Eventuele kladregisters van doop, huwelijk en begraven kunnen in serie worden bewaard.
Bij de kladregisters of losse stukken van de huwelijken zitten stukken m.b.t. dispensatie (vóór 1942).
Dispentatie betreft ontheffingen t.a.v. het tijdstip van het huwelijk of de bloedverwantschap.
Bevolkingsregisters / huisbezoekregisters zijn tot 1950 interessant. daarna niet meer.
Kerkelijke rechtbank (officiaal).
Uitschrijven is genoteerd in doopboeken. Brieven inzake uitschrijven bewaren als bijlagen bij de doopregisters. Ze zijn natuurlijk privacy gevoelig.
De cursisten krijgen de opdracht om voor de volgende les de doop- huwelijk- en begraafregisters, de vormsel-, communielijsten, etc. te bekijken.
In deze les gaat het over de vorm van de informatie in de archieven.
Een vorm is bijvoorbeeld notulen, akten en pastorale zaken.
Op akten zomen we in.
Akte is in het Latijs handeling. Stukken waarin een handeling wordt beschreven. De zware juridische vastlegging is afgegeven door bevoegd gezag en heet authentieke akte.
Het bevoegd gezag kan zijn:
een notaris (koop-, verkoop, hypotheek en groendrente akten;
of het geestelijk gezag (attesten van relieken, oprichtingsakte van een parochie).
De minder zware juridische vormen heten onderhandse akten.
Soorten akten.
Je hebt notariële akten, pachtakten, doop- trouw- en begraafakten, kwitantie, diploma, rijbewijs, polis, vergunning, wissel, cheque, cadeaubon, obligatie, procesverbaal, testament, codicil.
Pastorale zaken.
Voor 1800 hadden de pastoors eigen inkomsten (fundatie) en een eigen administratie.
Na 1800 kwamen de goederen onder bewind van de kerkfabriek (kerkbestuur)
Registratie van geestelijke zaken.
Wat komt voor?
Doop, huwelijk, begraven, 1e communie, plechtige communie, hernieuwing van de doopbelofte, vormsel.
Van dopen, huwelijken en begraven worden akten opgemaakt. De akten hebben een deel dat volgens het protocol is beschreven (vast vorm).
Openbaarheid of vertrouwelijkheid van de geestelijke zaken.
De openbaarheid is gekoppeld aan de regels van de burgerlijke stand.
Documenten van Status libre (vrij om te trouwen) beginnen in 1942 en zijn vertrouwelijk.
Bevolkingsgegevens.
Eventuele kladregisters van doop, huwelijk en begraven kunnen in serie worden bewaard.
Bij de kladregisters of losse stukken van de huwelijken zitten stukken m.b.t. dispensatie (vóór 1942).
Dispentatie betreft ontheffingen t.a.v. het tijdstip van het huwelijk of de bloedverwantschap.
Bevolkingsregisters / huisbezoekregisters zijn tot 1950 interessant. daarna niet meer.
Kerkelijke rechtbank (officiaal).
Uitschrijven is genoteerd in doopboeken. Brieven inzake uitschrijven bewaren als bijlagen bij de doopregisters. Ze zijn natuurlijk privacy gevoelig.
De cursisten krijgen de opdracht om voor de volgende les de doop- huwelijk- en begraafregisters, de vormsel-, communielijsten, etc. te bekijken.
vrijdag 18 november 2011
Les 1 parochiearchieven
Inhoudsbeschrijving van Mart Bohnen
Beslissen
Bij het inventariseren van een archief is een zekere beslisvaardigheid nodig
Wat is het verschil tussen archief en documentatie
Soms zijn er twijfelgevallen.
Niet alles wat archief is hoeft ten eeuwige dage bewaard te blijven. Er is een overzicht gestuurd wat hoe lang moet worden bewaard.
Losse stukken in registers moet je apart beschrijven. Je hoeft niet alles wat een parochie van het bisdom ontvangt te bewaren
Inventariseren
Wat is inventariseren en wat moet je daarbij in de gaten houden: het zo objectief mogelijk beschrijven van archiefstukken (niet overschrijven) naar inhoud, uiterlijke vorm en redactionele vorm. De beschrijvingen worden vervolgens gerangschikt in een bepaalde volgorde.
Indeling parochiearchief
Hoe kun je een parochiearchief indelen? Er zijn 2 varianten:
1. archief van de parochie of
2. een apart archief van de pastoor en een apart archief van het kerkbestuur.
De huisregels van de archiefdienst die het archief in bewaring neemt zijn leidend.
De oude orde
Archiefstukken mag je niet naar believen door elkaar husselen maar je moet acht slaan op de oude orde. Is het een brief met bijlagen, dan moet je daar ook rekening mee houden. Niet alle soorten van oude orde hoeven te worden gehandhaafd. Als iemand alles chronologisch heeft gelegd, dan is dit een oude orde die eigenlijk is ontstaan uit gebrek aan orde.
Er is een lijst toegestuurd van stukken die je zoal in een parochiearchief kunt tegenkomen.
Beslissen
Bij het inventariseren van een archief is een zekere beslisvaardigheid nodig
Wat is het verschil tussen archief en documentatie
Soms zijn er twijfelgevallen.
Niet alles wat archief is hoeft ten eeuwige dage bewaard te blijven. Er is een overzicht gestuurd wat hoe lang moet worden bewaard.
Losse stukken in registers moet je apart beschrijven. Je hoeft niet alles wat een parochie van het bisdom ontvangt te bewaren
Inventariseren
Wat is inventariseren en wat moet je daarbij in de gaten houden: het zo objectief mogelijk beschrijven van archiefstukken (niet overschrijven) naar inhoud, uiterlijke vorm en redactionele vorm. De beschrijvingen worden vervolgens gerangschikt in een bepaalde volgorde.
Indeling parochiearchief
Hoe kun je een parochiearchief indelen? Er zijn 2 varianten:
1. archief van de parochie of
2. een apart archief van de pastoor en een apart archief van het kerkbestuur.
De huisregels van de archiefdienst die het archief in bewaring neemt zijn leidend.
De oude orde
Archiefstukken mag je niet naar believen door elkaar husselen maar je moet acht slaan op de oude orde. Is het een brief met bijlagen, dan moet je daar ook rekening mee houden. Niet alle soorten van oude orde hoeven te worden gehandhaafd. Als iemand alles chronologisch heeft gelegd, dan is dit een oude orde die eigenlijk is ontstaan uit gebrek aan orde.
Er is een lijst toegestuurd van stukken die je zoal in een parochiearchief kunt tegenkomen.
les 2 parochiearchieven
Over de inhoud van les 1 komt nog een aparte tekst die de heer Mart Bohnen zal aanleveren.
De deelnemers vertellen eerst wat ze globaal aantroffen in de hun toevertrouwde archieven.
Beschrijven van de archiefeenheden
In de les wordt behandeld hoe de archiefbescheiden beschreven moeten worden.
Hoe kan men aan de slag?
De bescheiden krijgen een nummer. De redactionele vorm, het ontwikkelstadium en de looptijd worden genoteerd.
De redactionel vorm kan zijn: notulen, een brievenboek, een register.
Het ontwikkelstadium kan bestaan uit 1. klad, 2. concept, 3. brief (minuut in vaktermen), 4. expeditie (volledig getekende brief) 5. het terug ontvangen exemplaar voorzien van handtekening en stempel goedgekeurd.
Het aantreffen van de expeditie van een brief moet vraagtekens oproepen over de afhandeling van de zaak.
De looptijd kan bestaan uit datum of jaar. soms zelf z.d. (zonder datum) en ca. "jaar".
Formele organisatie van de kerkelijke administratie
De administratie van kerkbesturen van wordt geregeld in handleidingen.
Men trof in de stukken een handleiding van het bisdom Roermond aan van 1901.
Het decreet van 30 december 1809 van Keizer Napoleon over de inrichting van kerkbesturen in Limburg en Zeeuws Vlaanderen wordt uitgelegd.
In die tijd waren kerkbesturen semi openbare instellingen en heetten de Kerkfabriek. In de Kerkfabriek zaten van rechtswege ook de burgemeester of een wethouder en natuurlijk de pastoor.
Het decreet is afgeschaft in 1876.
De deelnemers vertellen eerst wat ze globaal aantroffen in de hun toevertrouwde archieven.
Beschrijven van de archiefeenheden
In de les wordt behandeld hoe de archiefbescheiden beschreven moeten worden.
Hoe kan men aan de slag?
De bescheiden krijgen een nummer. De redactionele vorm, het ontwikkelstadium en de looptijd worden genoteerd.
De redactionel vorm kan zijn: notulen, een brievenboek, een register.
Het ontwikkelstadium kan bestaan uit 1. klad, 2. concept, 3. brief (minuut in vaktermen), 4. expeditie (volledig getekende brief) 5. het terug ontvangen exemplaar voorzien van handtekening en stempel goedgekeurd.
Het aantreffen van de expeditie van een brief moet vraagtekens oproepen over de afhandeling van de zaak.
De looptijd kan bestaan uit datum of jaar. soms zelf z.d. (zonder datum) en ca. "jaar".
Formele organisatie van de kerkelijke administratie
De administratie van kerkbesturen van wordt geregeld in handleidingen.
Men trof in de stukken een handleiding van het bisdom Roermond aan van 1901.
Het decreet van 30 december 1809 van Keizer Napoleon over de inrichting van kerkbesturen in Limburg en Zeeuws Vlaanderen wordt uitgelegd.
In die tijd waren kerkbesturen semi openbare instellingen en heetten de Kerkfabriek. In de Kerkfabriek zaten van rechtswege ook de burgemeester of een wethouder en natuurlijk de pastoor.
Het decreet is afgeschaft in 1876.
vrijdag 4 november 2011
Eerste les archiveren parochiebescheiden
De eerste les was 3 november in gebouw van het bisdom aan de Swalmerstraat in Roermond.
Vanuit diverse parochies kwamen cursisten om naar de wijze woorden van de Jacques van Rensch te luisteren.
Uit de gemeente Peel en Maas nemen maar liefst 9 personen deel aan de cursus.
Nadat de archivaris van het bisdom, de heer Mart Bohnen, ons welkom heette werden we gewezen op allelei organisatorische kwesties en op de geheimhoudingsverklaring die de vrijwilligers ondertekenden.
De cursisten discussieerden actief mee over o.a. de volgende zaken:
Wat is de betekenis van het woord archiefbescheiden? Wat kom je tegen in de parochies? Wat hoort wel of niet in het archief thuis? Wat mag je opnemen in de inventaris en wat hoort er beslist niet in? Mag je ook stukken weggooien?
Welke zaken zijn vertrouwelijk en welke zaken mogen openbaar worden?
Vervolgens kwam er uitleg en een levendige discussie over de manier van inventariseren.
De cursisten gingen met de opdracht naar huis om de bestanddelen van de te bewerken archieven al eens globaal te onderzoeken.
De deelnemers van Peel en Maas verheugen zich op les 2 van de cursus.
Vanuit diverse parochies kwamen cursisten om naar de wijze woorden van de Jacques van Rensch te luisteren.
Uit de gemeente Peel en Maas nemen maar liefst 9 personen deel aan de cursus.
Nadat de archivaris van het bisdom, de heer Mart Bohnen, ons welkom heette werden we gewezen op allelei organisatorische kwesties en op de geheimhoudingsverklaring die de vrijwilligers ondertekenden.
De cursisten discussieerden actief mee over o.a. de volgende zaken:
Wat is de betekenis van het woord archiefbescheiden? Wat kom je tegen in de parochies? Wat hoort wel of niet in het archief thuis? Wat mag je opnemen in de inventaris en wat hoort er beslist niet in? Mag je ook stukken weggooien?
Welke zaken zijn vertrouwelijk en welke zaken mogen openbaar worden?
Vervolgens kwam er uitleg en een levendige discussie over de manier van inventariseren.
De cursisten gingen met de opdracht naar huis om de bestanddelen van de te bewerken archieven al eens globaal te onderzoeken.
De deelnemers van Peel en Maas verheugen zich op les 2 van de cursus.
vrijdag 10 juni 2011
Archivering parochiebescheiden
In samenwerking met de archivaris van het bisdom Roermond, de heer M. Bohnen en het Regionaal Historisch Centrum Limburg in Maastricht (RHCL) gaan zes vrijwilligers uit onze gemeente aan de slag met de parochiearchieven.
De meeste parochiebescheiden zijn nog in beheer bij de kerkbesturen. Deken Van der Horst heeft de elf parochies van het dekenaat Helden uitgenodigd om deel te nemen aan dit project. In de zomer van 2010 overlegden afgevaardigden van de kerkbesturen over de archivering van de parochiebescheiden.
De heer Bohnen van het bisdom benaderde het afgelopen jaar alle parochies persoonlijk om uit te leggen wat dit project voor hen kan betekenen.
De vrijwilligers krijgen, voor en tijdens de werkzaamheden, een opleiding die verzorgd wordt door de heer Jacques van Rens van het RHCL. De opleiding bestaat uit ongeveer 10 lessen / praktijkbijeenkomsten die komende de herfst en winter gegeven worden. De introductie voor de deelnemers aan de cursus is 6 september.
De gemeente Peel en Maas zal deze activiteit ondersteunen door:
• het aanbieden van een locatie voor de cursus en het uitvoeren van de werkzaamheden,
• beschikbaarstelling van de gemeentelijke archiefbewaarplaats voor de opslag van de parochiebescheiden,
• advies en ondersteuning tijdens de werkzaamheden door de gemeentelijke archivaris.
De meeste parochiebescheiden zijn nog in beheer bij de kerkbesturen. Deken Van der Horst heeft de elf parochies van het dekenaat Helden uitgenodigd om deel te nemen aan dit project. In de zomer van 2010 overlegden afgevaardigden van de kerkbesturen over de archivering van de parochiebescheiden.
De heer Bohnen van het bisdom benaderde het afgelopen jaar alle parochies persoonlijk om uit te leggen wat dit project voor hen kan betekenen.
De vrijwilligers krijgen, voor en tijdens de werkzaamheden, een opleiding die verzorgd wordt door de heer Jacques van Rens van het RHCL. De opleiding bestaat uit ongeveer 10 lessen / praktijkbijeenkomsten die komende de herfst en winter gegeven worden. De introductie voor de deelnemers aan de cursus is 6 september.
De gemeente Peel en Maas zal deze activiteit ondersteunen door:
• het aanbieden van een locatie voor de cursus en het uitvoeren van de werkzaamheden,
• beschikbaarstelling van de gemeentelijke archiefbewaarplaats voor de opslag van de parochiebescheiden,
• advies en ondersteuning tijdens de werkzaamheden door de gemeentelijke archivaris.
woensdag 25 mei 2011
Basisschool De Springplank op bezoek in het archief
25 mei werd het gemeentearchief vereerd met een bezoek van de leerlingen van groep 8 van basisschool De Springplank uit Koningslust.
De kinderen lieten zich uitgebreid informeren over de gang van zaken in het gemeentearchief.
De geschiedenisstof over Napoleon werd erbij gehaald omdat in Koninslust de onvoltooide Noordervaart uitkomt en bovendien de administratie van de burgerlijke stand en het bevolkingsregister op initiatief van hem tot stand kwamen.
Namen van ouders werden opgezocht in het persoonskaartensysteem en gegevens van grootouders werden opgezocht in het geboorteregister van voormalig Helden op de archiefdienstwebsite van de gemeente Peel en Maas.
Oude "handtekeningen' (zegels), oud schrift en oude woorden werden getoond en vergeleken met de huidige handtekeningen, schrijfwijzen en gebruik van woorden.
De medewerkers van het gemeentearchief waren vereerd met het bezoek!
donderdag 14 april 2011
Bezoek van Basisschool De Pas uit Helden
Op donderdag 7 april en donderdag 14 april zijn twee groepen 8 van Basisschool De Pas op bezoek geweest in het gemeentehuis. Het archief en de inzageruimte werden ook bezocht. De kinderen waren onder de indruk vsn de grote stellingen.
Waarom wordt er zoveel in het archief bewaard en wanneer gooi je iets weg? De vergelijking snoeppapier, afspraak in je agenda en dagboek maakte het iets duidelijker.
Er werd verwonderd gereageerd dat de computer nog maar zo kort gebruikt wordt. Want zelfs de ouders van migrantenkinderen uit de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw staan in het oude archief op de persoonskaarten.
Vervolgens werd er gekeken wie er allemaal familie van elkaar is en hoe je dat in het archief kunt nazoeken. Je kunt van huis uit ook al veel uitzoeken door gebruik te maken van de website van de archiefdienst.
Tot slot werden enkele zeer oude documenten met lakzegel bekeken. Hoe werd er gewaarborgd dat het document zonder vervalsingen bij de geadresseerde kwam. Een band aan het zegel die om het document werd gebonden mocht niet doorgeknipt zijn. Het lakzegel bewees wie het stuk verzond en ondertekend had. Hoe controleren we dat nu met e-mail, SMS en MSN?
Volgend jaar op de middelbare school kunnen de leerlingen als ze dat willen voor hun werkstukken voor maatschappijleer, aardrijkskunde en geschiedenis zeker terecht in het archief voor meer en andere informatie. Veel informatie kunnen ze ook al vinden op de website van de archiefdienst.
Zie voor het verslag van groep 8 http://www.bsdepas.nl
Groep 8 was heel aandachtig tijdens het bezoek. Dat was voor de medewerker van het archief heel prettig. Tot ziens Groep 8 van Basisschool De Pas!
donderdag 24 maart 2011
Oudste archiefstuk van Nederland
In oudere publicaties duikt af en toe het verhaal op dat het oudste archiefstuk van Nederland uit Thorn komt en dat daarin ons dorp Kessel vermeld wordt. Tijdens de voorbereiding van de Open Dag op 18 juni 2011 van onze gemeente werd ik op de oorkonde geattendeerd.
De inventarisbeschrijving bij de oorkonde spreekt echter over Kessenich of Kessel.
Navraag bij archivaris Jacques van Rens van het RHCL Maastricht levert het volgende antwoord op: "Niemand weet precies waar Casallum lag. Daar bestaat een eindeloze literatuur over. Dat geldt trouwens ook voor een andere plaats in het stuk, waarvan men denkt dat het Echt is. Maar inmiddels neigt men vrij algemeen naar de opvatting dat het in de buurt van Thorn moet zijn en dan komt Kessenich het meest in aanmerking. Maar buiten die discussie blijft het toch ook in algemene zin een interessant stuk. Het is het oudste in Nederland bewaarde gebleven originele document en laat zich dat nu toevallig in Limburg bevinden. Het begin dus van het Nederlandse archiefwezen."
Een digitale kopie van de oorkonde wordt tijdens de Open Dag van Peel en Maas aan het publiek getoond.
De akte is te vinden in het RHCL te Maastricht:
01.004 Hof van Gelder te Roermond, tevens Leenhof van het Overkwartier
1. Inleiding
2. Inventaris
3. Regestenlijst:
1 Koning Otto (I) verklaart door tussenkomst van hertog Conrardus aan zijn leenman Ansfridus het markt- en muntrecht te Cassalum (Kessel of Kessenich?) in de gouw Mosalana in het graafschap van Rudolphus te hebben geschonken, evenals de tol die tot dan toe te Ehti (Echt) werd geïnd, maar voortaan te Cassalum geheven zal worden.
Eenvoudig afschrift op papier, inv.nr. 876
De vertaling luidt als volgt:
Het oudste archiefstuk
Akte waarbij koning Otto I aan zijn leenman Ansfried rechten in Kessel en Echt schonk, 950
archief rijksabdij Thorn
De oorkonde van 7 oktober 950 waarbij de Duitse koning Otto I rechten in Kessel en Echt aan zijn leenman Ansfried schonk, is het oudste archiefstuk dat in een Nederlands archief wordt bewaard. Wel zijn er nog oudere oorkonden, die over gebieden gaan die bij het huidige Nederland horen, maar die bevinden zich in buitenlandse archieven. Alhoewel ... , is het wel de oudste oorkonde van Nederland? Het is immers een schijnorigineel, een vervalsing dus. Toch luidt het antwoord: ja, het is en blijft het oudste stuk, want de vervalsing is niet veel later, nog steeds in de tiende eeuw vervaardigd. De oorkonde is in het archief van de abdij Thorn bewaard, omdat Ansfried de verkregen rechten op zijn beurt aan deze door hem gestichte abdij schonk.
vrijdag 25 februari 2011
Basisschool de Bolleberg uit Baarlo op bezoek
Donderdagochtend 24 februari kreeg groep 5 van basisschool de Bolleberg uit Baarlo een rondleiding door het gemeentehuis van Peel en Maas.
Het gemeentearchief maakte uiteraard deel uit van dit bezoek.
De kinderen bezichtigden eerst de archiefbewaarplaats. Ze waren onder de indruk van de grote verplaatsbare stellingen. De kinderen vertelden hun eigen ervaringen over wat ze voor zich zelf willen bewaren en wat ze weggooien. Een snoeppapiertje gooi je weg, maar een pop waar je altijd mee gespeeld hebt wil je toch graag bewaren als herinnering aan je jeugd.
Uit het archief van de voormalige gemeente Maasbree werden interessante stukken over Baarlo gehaald.
Een grensgeschil tussen Maasbree en Baarlo, een oud lakzegel en verder nog wat documenten uit de 18e eeuw.
Het handschrift van toen is heel anders dan het schoonschrijven van tegenwoordig. Ook het woordgebruik is anders.
Tot slot zochten de kinderen met behulp van een register een geboorteakte op.
Voor mij als archivaris was het een heel leuke ochtend. Hopelijk vonden de kinderen dat ook.
Het gemeentearchief maakte uiteraard deel uit van dit bezoek.
De kinderen bezichtigden eerst de archiefbewaarplaats. Ze waren onder de indruk van de grote verplaatsbare stellingen. De kinderen vertelden hun eigen ervaringen over wat ze voor zich zelf willen bewaren en wat ze weggooien. Een snoeppapiertje gooi je weg, maar een pop waar je altijd mee gespeeld hebt wil je toch graag bewaren als herinnering aan je jeugd.
Uit het archief van de voormalige gemeente Maasbree werden interessante stukken over Baarlo gehaald.
Een grensgeschil tussen Maasbree en Baarlo, een oud lakzegel en verder nog wat documenten uit de 18e eeuw.
Het handschrift van toen is heel anders dan het schoonschrijven van tegenwoordig. Ook het woordgebruik is anders.
Tot slot zochten de kinderen met behulp van een register een geboorteakte op.
Voor mij als archivaris was het een heel leuke ochtend. Hopelijk vonden de kinderen dat ook.
donderdag 10 februari 2011
Publicatie in de huis aan huisbladen in week 7
Website Archiefdienstverlening Peel en Maas
Vanaf 15 februari 2011 is de website voor de archiefdiensten van de gemeente Peel en Maas www.peelenmaas.nl/archiefdienst beschikbaar.
Op deze website vindt u behalve informatie over de dienstverlening op archiefgebied door gemeente Peel en Maas ook veel wetenswaardigheden over de vier voormalige gemeenten Helden, Kessel, Maasbree en Meijel.
De website is ook tot stand gekomen dankzij de inzet van vrijwilligers.
Een website is nooit af. Wij nodigen u graag uit om de website te bezoeken en uw opmerkingen gelijk door te geven via de pagina: bezoek en contact.
De gemeentesecretaris/directeur Henk Mensink presenteert de subsite Archiefdienst aan u:
beleef ons archief op www.peelenmaas.nl/archiefdienst
woensdag 9 februari 2011
Website archiefdienst Peel en Maas
Nog een week en dan is het zo ver.
De website van onze archiefdienst wordt gepubliceerd.
Geïnteresseerden kunnen al kijken via:
www.peelenmaas.nl/archiefdienst. De website moet nog worden aangekleed met headers en andere foto's.
Veel informatie die er op staat is aangeleverd of bewerkt door vrijwilligers.
Mensen die ook andere onderzoekers mee willen laten profiteren van hun werkzaamheden.
De website is onderverdeeld in 6 delen. Een deel algemeen over dienstverlening, tarieven, nieuws en actueel , bezoek en contact. De andere vijf delen gaan over de nieuwe gemeente Peel en Maas en de vier oude gemeenten Helden, Kessel, Maasbree en Meijel.
Ik krijg nog iedere dag nieuw materiaal voor de website. Hopelijk blijft de aanlevering van nieuw materiaal steeds doorgaan.
De website van onze archiefdienst wordt gepubliceerd.
Geïnteresseerden kunnen al kijken via:
www.peelenmaas.nl/archiefdienst. De website moet nog worden aangekleed met headers en andere foto's.
Veel informatie die er op staat is aangeleverd of bewerkt door vrijwilligers.
Mensen die ook andere onderzoekers mee willen laten profiteren van hun werkzaamheden.
De website is onderverdeeld in 6 delen. Een deel algemeen over dienstverlening, tarieven, nieuws en actueel , bezoek en contact. De andere vijf delen gaan over de nieuwe gemeente Peel en Maas en de vier oude gemeenten Helden, Kessel, Maasbree en Meijel.
Ik krijg nog iedere dag nieuw materiaal voor de website. Hopelijk blijft de aanlevering van nieuw materiaal steeds doorgaan.
Abonneren op:
Posts (Atom)
